مصاحبه مدیرعامل : ایجاد فضای رقابتی با کنترل نـرخ دلار و تــورم

در حال حاضر به بیش از 40 کشور در سراسر دنیا صادرات داریم، اما با وجود مشکلات تحریم، این کار با صرف هزینه‌های زیاد انجام می‌گیرد.

تجارت خارجی به عنوان یک عامل مؤثر در اقتصاد می‌تواند، تمامی بخشهای اقتصادی کشور را تحت تأثیر قرار دهد. از طرفی، توسعه صادرات غیرنفتی نیز از مهمترین اهداف کلان است که نه‌تنها از دیدگاه ارزآوری، بلکه از نظر ایجاد اشتغال در کشور از اولویت ویژه‌ای برخوردار است. در این میان، فرش ایرانی یکی از مهمترین کالاهای صادراتی غیرنفتی می‌باشد، اما مدتی است که صادرات آن با مشکلاتی مواجه شده است. حال این سؤال پیش می‌آید که “چه موانعی سد راه تولیدکنندگان فرش ماشینی قرار دارد؟” و “رویکرد دولت نسبت به صنعت فرش چگونه است؟” برای دستیابی به پاسخ مناسب به سراغ علی فرهی، کارآفرین و مؤسس گروه نساجی فرهی و صاحب برندهایی چون فرش فرهی و آقای فرش و همچنین نایب رییس انجمن صنایع نساجی ایران و رییس کمیته فرش ماشینی رفته و با وی به گفتگو پرداختیم که ماحصل آن را با هم می‌خوانیم.

در ابتدا بفرمایید، چگونه فعالیت خود در این صنعت را آغاز کردید؟

بنده به عنوان نسل چهارم خانواده خود در صنعت فرش مشغول به کار هستم و با توجه به فعالیت طولانی پدر به تدریج با انجام کارهای کوچک و جزئی به این حوزه علاقه‌مند شدم و پس از مدتی در کنار پدر و برادر با توسعه فعالیت‌های تولیدی، برند فرش فرهی را تأسیس کردم. قابل ذکر است، این برند در زمینه ثبت بیش از 10 اختراع، تولید فرش آنتی باکتریال، اخذ نشان سیب سبز از وزارت بهداشت و صادرکننده نمونه کشوری و... موفقیت‌های چشمگیری به دست آورده و همچنین با ایجاد شبکه توزیع فرش ماشینی با تأسیس شعب فرش فرهی در کشور (حدود 60 شعبه)، فرصت توسعه این برند فراهم گردید. با توجه به عدم پاسخگویی مناسب به مشتریان به دلیل وجود فروشگاههای کوچک، برند آقای فرش تأسیس شد که در حال حاضر با 6 شعبه هایپر مارکت فرش فعالیت دارد که تا پایان سال جاری به 9 شعبه خواهد رسید. در مجموع حدود یکهزار و یکصد نفر در این مجموعه فعالیت دارند و به منظور توسعه فعالیتهای صادراتی خود در خارج از کشور، یک دفتر در کشور آلمان افتتاح گردیده است.

در زمینه صادرات محصولات خود چه اقداماتی انجام داده‌اید؟

در حال حاضر به بیش از 40 کشور در سراسر دنیا صادرات داریم، اما با وجود مشکلات تحریم، این کار با صرف هزینه‌های زیاد انجام می‌گیرد. متأسفانه برای انجام این کار به ناچار از شرکتهای واسطه استفاده می‌کنیم که هزینه زیادی را به همراه دارد و به منظور نگهداری پول توسط بانکهای خارجی، باید کارمزد پرداخت کنیم.

چه موانعی سد راه تولیدکنندگان ایرانی است؟

از عوامل داخلی می‌توان به بروکراسی‌های اداری، کمبود مدیران شایسته و قوانین ضدونقیض سازمانهای دولتی اشاره کرد که فعالیت و دستیابی به اهداف را برای تولیدکنندگان دشوار می‌سازد. معمولاً در انتخاب افراد برای یک پست مدیریتی، شایستگی‌های مذهبی و سیاسی بر تخصص و مهارت ارجحیت دارد، در حالی که این امر منجر به بروز خطاهای راهبردی در سیستم مدیریتی می‌شود. از طرفی، نظام بانکی به افراد خاص و با نفوذ، به راحتی مبالغ نجومی پرداخت می‌کنند که معمولاً وجه مذکور نیز به سیستم بانکی بازنمی گردد، در حالی که برای پرداخت تسهیلات به بخش تولید، قوانین دست و پاگیر زیادی وجود دارد.

رویکرد دولت نسبت به صنعت فرش ماشینی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

تمام دولتها نگاه مثبتی به صنعت داشته‌اند، اما در عمل شاهد اقدامات اساسی و اثرگذار در حمایت از تولید نیستیم. متأسفانه به دلیل سیاستهای غلط گذشته در خصوص ارزش دلار، در حال حاضر شاهد افزایش غیر قابل کنترل نرخ دلار و تورم هستیم که علاوه بر بخش تولید، به طبقه متوسط و ضعیف جامعه صدمات جدی وارد کرده است. به غیر از مشکلات داخلی، در ارتباط با کشورهای خارجی به منظور واردات مواد اولیه و استفاده از تکنولوژی‌های جدید، موانع زیادی وجود دارد. رشد منفی یا صفر اقتصاد کشور طی 10 سال اخیر نیز گواه وضعیت نابسامان اقتصاد کشور است، در حالی که در گذشته، اقتصاد برخی از کشورهای منطقه مانند ترکیه و عربستان، کوچک‌تر از ایران بود و هم اکنون اقتصاد آنها چندین برابر اقتصاد ایران شده، زیرا از ظرفیت‌های موجود برای رشد خود به خوبی بهره برده‌اند. در این میان، پیشنهاد می‌شود، اتاق‌های بازرگانی به عنوان نماینده بخش خصوصی کشور در تمامی وزارتخانه‌ها و نهادهای تصمیم گیری دولت حضور داشته باشند و مصوبات اقتصادی دولت با هماهنگی بخش خصوصی انجام گیرد تا از این پس شاهد تضاد در رویه‌ها و ابلاغ بخشنامه‌های غیر کارشناسی نباشیم.

افزایش نرخ ارز چه پیامدهایی برای شما به همراه داشته است؟

این موضوع مانند یک شمشیر دو لبه است. در حال حاضر بخشی از هزینه‌های تولید به ریال پرداخت می‌گردد، ولی فروش محصول در بازارهای خارجی با نرخ دلار است که این موضوع به نفع صادرکنندگان است، ولی به دلیل افزایش نرخ تورم و کاهش قدرت خرید مردم، میزان فروش داخلی خصوصاً در مورد کالاهای غیرضروری و لوکس کاهش خواهد یافت، بنابراین دولت باید نرخ ارز را واقعی کرده و متناسب با تفاوت نرخ تورم سالانه کشور با نرخ تورم آمریکا ارزش آن را افزایش دهد تا شاهد جهش‌های ناگهانی نرخ ارز نباشیم.

فرش ایرانی از چه مزیتی نسبت به فرشهای خارجی برخوردار است؟

فرش‌های ماشینی ایرانی عمدتاً از نوع weaving و با شانه و تراکم بسیار بالایی به بازارهای خارجی عرضه می‌شود و از نظر ظرافت بافت، برترین فرش دنیا است و مشتریانی که به دنبال فرشهای کلاسیک تراکم بالا هستند، بهترین گزینه را ایران می‌دانند. البته در حال حاضر برخی از رقبا مانند کشور ترکیه که بیشتر در زمینه فرشهای مدرن فعالیت دارند، با کپی یا خرید طرحهای کلاسیک ایرانی، فاصله تولیدات خود را با فرشهای ایرانی کم کرده‌اند. متأسفانه در سال گذشته و امسال، بسیاری از فعالان صنعت فرش با توجه به نرخ بالای ارز به خرید ماشین آلات دست دوم از کشور ترکیه روی آورده‌اند که عملاً باعث بازسازی صنعت فرش ماشینی ترکیه می‌شود.

سالانه چند میلیون دلار فرش  ماشینی از کشور صادر می‌شود؟

این میزان در بخش فرش ماشینی حدود 250 تا 300 میلیون دلار و در رابطه با کل تولیدات نساجی حدود 500 تا 600 میلیون دلار است، در حالی که کشور ترکیه سالانه فقط 2 میلیارد دلار صادرات فرش ماشینی دارد. متأسفانه تحریم‌ها ضربه زیادی به صادرات فرش وارد کرده و حتی بسیاری از تاجران ایرانی خارج از کشور، با وجود علاقه مندی بسیار، قادر به خرید فرشهای ایرانی نیستند.

چه چشم اندازی برای صنعت فرش  ماشینی متصور هستید؟

این صنعت، برای جبران کاستی‌های موجود، تاکنون تلاشهای زیادی انجام داده و رشد خوبی داشته است. به نظر می‌رسد، با توجه به نرخ بالای دلار و عدم توجیه اقتصادی سرمایه گذاری با این نرخ دلار، میزان رشد این صنعت کاهش جزئی داشته باشد و به مرور ماشین آلات در حال استفاده، قدیمی شوند، مگر آنکه دولت نرخ دلار را واقعی، تحریم‌ها را برطرف و از تولید حمایت بیشتری نماید.

علاوه بر شهر کاشان، کدامیک از شهرهای کشور در صنعت فرش ماشینی فعالیت دارند؟

در حال حاضر تعداد زیادی کارخانه فرش ماشینی در شهرهای مشهد، اصفهان، یزد و کرمان وجود دارد که 75 درصد از آنها در شهر کاشان و آران و بیدگل مستقر شده‌اند. این شهر از دیرباز تاکنون، محل اصلی تولید فرش کشور بوده و هم اکنون نیز امکانات و کارگران حرفهای زیادی در اختیار دارد.

و سخن آخر...

امیدوارم شرایط مناسبی برای حل مشکلات در کشور ایجاد شود و اقتصاد کشور به ثبات برسد. به اعتقاد بنده، دولت باید با ایجاد فضای رقابتی سالم، جلوی رانت و... را بگیرد و با واقعی نمودن نرخ دلار و کنترل تورم، زمینه برنامه ریزی و تصمیم گیری حداقل میان مدت را برای مدیران کشور فراهم سازد تا شاهد رشد اقتصادی و توسعه و تعالی صنعت و تولید در کشور باشیم.